Het zal niemand ontgaan zijn: de eikenprocessierups is terug. Vorig jaar beheerste het beestje de hele zomer het nieuws. Dat ligt dit jaar door corona uiteraard anders, maar ook nu haalt de vervelende rups veelvuldig in de media. En het is waarschijnlijk dat dit ook de komende jaren zo zal blijven.

700.000 haren per rups

Iedere rups heeft maar liefst 700.000 haren, die als ze uit de boom dwarrelen bultjes, jeuk en zelfs ademhalingsproblemen kunnen veroorzaken. Krabben werkt niet, je huid met tape bewerken om de haartjes eruit te trekken wel. Her en der vind je nog veel meer tips. Het probleem is zeker niet iets van de laatste jaren. Op fietsforums wordt er al vanaf 2012 over geklaagd.

Vorig jaar escaleerde de situatie echter en was  de rups wekenlang het verhaal van de dag. Er werden zelfs kamervragen gesteld en de gemeente hebben sommeerden minister Schouten met een actieplan te komen. Dat ze misschien beter hadden kunnen bedenken wat ze zelf beter hadden moeten doen is veelzeggend.

Duidelijk werd dat de plaag werd veroorzaakt door een combinatie van 3 factoren:

1. Klimaatverandering: de rupsen houden van warmte.
2. Te veel eiken. In Nederland, maar ook in veel andere landen hebben we simpelweg veel te veel eiken geplant. Dat is goed verklaarbaar, want een eik levert goed brandhout en het hout wordt ook veel gebruikt om bijvoorbeeld meubels van te maken. Bovendien is het stevige houtsoort, de bomen waaien dus niet snel om.
3. Er is steeds minder ruimte voor de natuurlijke vijanden, zoals vogels, kevers en wespen. Dit is ook de reden waarom de overlast in bossen veel minder groot is dan langs netjes gemaaide lanen.

Geen Nederlands probleem

De processierups is niet alleen in Nederland een probleem. Een zoektocht door het internationale nieuws levert talloze nieuwsberichten op uit Italië, Duitsland (“Eichen-Prozessionsspinner”), België, Frankrijk en Luxemburg. In Nederland lijken de meldingen dit jaar iets minder talrijk dan vorig jaar. Het Kennisplatform Processierups (ja, dat bestaat) bevestigt dit. Veel gemeentes hebben dit jaar forse maatregelen genomen. Zo is er fors ingezet op gespecialiseerde bedrijven die de rupsen opzuigen. Er zijn duizenden nestkastjes opgehangen om vogels aan te trekken. Bermen worden minder snel gemaaid, waardoor insecten ruim baan krijgen. Toch zie je als je door het landschap fietst nog veel van de kenmerkende rode markeringslinten. Maar het duurt nooit lang of je ziet vervolgens een hoogwerker met een compleet ingepakte hovenier.

Too little, too late?

De vraag is of het genoeg is. Experts denken van niet. De processierups is here to stay. Er is geen snelle oplossing. Het wegzuigen van rupsen is volgens veel kenners slechts een druppel op de gloeiende plaat. Zij zien meer in een grotere diversiteit van het type bomen en ophouden met de strak gemaaide bermen. Dit jaar zullen de gemeente hun maatregelen wederom kritisch moeten analyseren. Wat dat betreft zien we een parallel met de corona-aanpak in diverse landen. Iedere gemeente pakt het anders aan, net zoals ieder land z'n eigen aanpak hanteert om het coronavirus te bezweren. Wat het beste werkt zal de tijd leren.

We blijven de processierups volgen.

Foto's: Frank Jansen