Een lezer mailt ons met een "domme vraag": je hoort wel eens dat 25 mm minder rolweerstand heeft dan 23 mm. Klopt dat, zo ja hoe komt dat? En hoe zit het met de aerodynamica?

Dat is een interessante vraag. En het klopt inderdaad. Maar hoe dat komt? Vervorming is het sleutelbegrip. Zodra je op je fiets stapt, vervormt een band door het gewicht dat erop drukt. Een 23 mm band vervormt meer dan een 25 mm band. Zonder het al te technisch te maken kun je stellen dat een 25 mm dichterbij een cirkel blijft. Het onderstaande plaatje maakt het e.e.a. duidelijk.

Een 23 mm vervormt meer, en het contactoppervlak lijkt meer op een liggende ellips. Meer vervorming betekent meer rolweerstand (want meer contact met de weg). Maar als dit zo werkt, waarom rijden we dan niet allemaal met 32 mm banden of nog breder? Het principe blijft inderdaad gewoon van kracht als je nog breder gaat, alhoewel het effect afneemt. Zie bijvoorbeeld dit onderzoek: de 32 mm versie van de Conti GP5000 scoort de laagste rolweerstand. Toch is breder dan 28mm op de racefiets niet gebruikelijk. Je gaat op een bepaald moment een prijs betalen op het vlak van stuurgedrag, aerodynamica maar ook (rollend!) gewicht. Daar komt nog eens bij dat veel breder meestal niet past.

Aerodynamica

Hoe zit het met de aerodynamica? Het is niet alleen de breedte van de band die hier een rol speelt, maar vooral ook combinatie van velg en band. Een velg moet qua breedte passen bij een band. Dat is zowel voor de rolweerstand als de aerodynamica van belang. Een brede band op een te smalle velg zorgt voor een 'lightbulb-vorm'. Dat is funest voor de vervorming maar ook voor de aerodynamica. Een band die op een te brede velg ligt, lijkt meer op een kies. Ook dat is suboptimaal.

Voor 25mm banden wordt een interne breedte van 17-19 mm als ideaal gezien. Voor 23 mm 15-16 mm. Behalve de breedte is de vorm van de velg uiteraard ook van belang. Vooral bij carbon wielen hebben we hier enorm veel ontwikkeling gezien. V-vormige velgen zijn aerodynamisch ietsje gunstiger als de wind recht van voren komt, maar dat komt ie helaas vrijwel nooit over een tijdspanne van enige betekenis. De zuivere U-vorm is al wat beter, maar de laatste tijd gaat de ontwikkeling richting de buikige velg ofwel toroidaal (spoelvormig) die op het breedste punt breder is dan de band.

De vraag wat nu aerodynamischer is hebben we hiermee nog niet beantwoord. Als we een 25 mm band op een goede passende velg vergelijken met een 23 op een goed passende (maar verder identieke) velg dan is de 23 mm aerodynamischer (want minder oppervlak). Het verschil is echter niet heel groot.

Bandendruk

Hoe zit het met bandendruk? Als je met een bredere band gaat rijden, zul je met minder druk moeten rijden om hetzelfde comfort te ervaren als met een smallere band. Om die reden wordt bij 25 mm meestal 1 bar minder gereden dan bij 23 mm. Maar hoe zit het met bandendruk en aerodynamica? In principe geldt dat een hogere bandendruk zorgt voor minder rolweerstand. Echter: hier zit een grens aan. Als je je banden heel hard oppompt (bijvoorbeeld 10 bar) kom je op een bepaald moment op het punt dat je fiets gaat stuiteren zoals een winkelwagentje. Dat levert dan onder de streep een snelheidsverlies op. Een harde band zorgt ook voor minder comfort en minder grip. Veel renners nemen een beetje extra rolweerstand op de koop toe en gaan dus aanzienlijk lager zitten. 

Wat is met die lagere bandendruk dan nog over van het verschil in rolweerstand tussen 25 en 23 mm? Uiteraard ben je dan een deel van je voordeel kwijt. In het eerder genoemde onderzoek heeft een 28 mm op 6 bar ongeveer net zoveel rolweerstand als een 25 mm op 7 bar. Een 23 mm op 7,5 bar is zelfs marginaal sneller dan een 25 mm op 7 bar. Het gaat wel om kleine verschillen van meestal nog niet eens 1 watt. Nog interessanter wordt het als je de factor 'comfort' gelijk trekt. In het onderzoek heeft men dat gedaan door de bandendruk zo te manipuleren dat de band precies 4,5 mm ingedrukt wordt. Wat blijkt? De rolweerstand tussen 23, 25, 28 en 32 mm blijkt dan vrijwel hetzelfde te zijn. 

Beperkingen

Je leest het wel eens op fora en in reviews: band X heeft voelbaar lage rolweerstand! Een uitspraak die we alleen maar kunnen afdoen als borrelpraat. Natuurlijk, een band kan fijn rijden. Het verschil tussen een instapper en een topper kan een beetje fietser zo blind voelen. Maar een een paar watt meer of minder rolweerstand is op de fiets absoluut niet te voelen - de mens is een vrij slecht meetinstrument. Dat betekent overigens niet dat het verschil er niet is. Tot slot: wielen, banden en bandendruk zijn altijd een compromis. Er is niet zoiets als een ideaal wiel, ideale band of ideale bandendruk. Alles heeft z'n voors- en tegens en er is voor veel configuraties wel iets te zeggen.

Heb jij ook een "domme" vraag? Mail 'm naar info@cyclokalender.nl of zet 'm in de reacties op Facebook.