Het annuleren van complete wielerkalenders en evenementen zorgt er sinds het uitbreken van de coronapandemie voor dat het steeds verder en langer fietsen in de schijnwerper kwam te staan. Steeds meer wielrenners waren op zoek naar nieuwe of andere doelen en uitdagingen. Verder, langer en hoger fietsen werd zelfs een hype en de feeds van de zelfbenoemde ultrafietsers gaan viral op Strava.
Organisatoren van cyclo’s voegen vaker een ultrafondo aan het programma toen en zelfs de CycloWorld-crew werd gegrepen door de drang om verder te gaan dan ze ooit deden. Eveline (LDC / M312), Herman (GT Monsterride), Wouter (RVV / AGR) en Marcel (FESR) waagden zich het afgelopen seizoen aan een lange uitdaging. Maar 300 km is slechts een opwarmrit voor een echte ultracyclist. Tijd voor een kijkje in de wereld van het ultrafietsen: een van de snelst groeiende onderdelen van de fietssport. CycloWorld ging op onderzoek uit en komt met een korte 4-delige serie over ultrafietsen. Vandaag deel 1: De achtergrond.
Anders dan bij ultrahardlopen (evenement langer dan een marathon) en een ultratriatlon (evenement langer dan een volle IronMan) is de definitie van ultrafietsen een stuk minder eenduidig. Volgens de website van World UltraCycling Association gaat het bij ultrafietsen om 'een evenement met een minimum lengte van 200 km of duur van 6 uur die in een keer wordt gereden (single effort)'. Maar vaak zijn het evenementen van 300, 500, 1.000 km, 12 of 24 uur langer. Sommige gaan in de nacht door, zijn in veel gevallen self-supported en kunnen zowel op de weg, MTB of gravelbike gereden worden. Een veel gehoord motto van de ultrafietsers is dan ook “Go long and stay strong!”
Door de vage definitie van ultrafietsen, het brede spectrum aan evenementen en deelnemers met verschillende interesses zijn er door de jaren heen diverse op zichzelf staande subdisciplines ontstaan. Grofweg kunnen we het ultrafietsen in 3 categorieën indelen. Hierbij gaat het altijd om een georganiseerd evenement. We laten challenges die wielrenners zichzelf opleggen even buiten beschouwing. Wat uiteraard niet wegneemt dat hier dan ook sprake is van ultrafietsen.
De ultrafondo is wellicht de bekendste discipline. Eenvoudig gezegd komt het neer op een hele lange (en dus vaak ook extreem zware) granfondo (ook wel cyclo). Waar ligt de grens ligt tussen een granfondo en een ultrafondo is lastig te zeggen en dat hoeft ook niet: een ultrafondo voldoet namelijk aan de onderstaande criteria voor een cyclo die CycloWorld hanteert. UItrafondo's worden dan ook als zodanig opgenomen in onze kalender.
Voor ultrafondo's hanteren we wél de regel dat een rit binnen een etmaal moet zijn uit te rijden. We begrijpen overigens dat hier discussie over kan zijn. Voor sommige ultra's kun je bovendien discussiëren of het predikaat cyclo wel terecht is. Zo kennen zowel het Alpenbrevet Platin als de Marmotte Ultrafondo wel een tijdswaarneming maar geen klassement.
Bekende voorbeelden van ultrafondo’s zijn:
Ontstaan in de beginjaren van het fietsen met als doel om zo ver mogelijk te gaan. In veel landen is het randonneuren vaak ook wel bekend als Audax (vrije vertaling: gedurfd). Het principe van deze, non-competitieve, vorm van ultrafietsen is simpel:, voltooi de tocht binnen de gestelde tijdslimiet. Deelnemers die de rit voltooien ontvangen een certificaat, het zogenaamde Brevet (d’Audax). Voltooi je in één kalenderjaar een brevet van 200, 300, 400 én 600km dan mag je zelfs een 'Superrandonneur' noemen. De originele regels van het randonneren zijn ooit vastgesteld door Henri Desgrange (de grondlegger van de Tour de France) en worden nu beheerd door de Audax Club Parisien. Het is dan ook zaak om je voltooide brevet te laten bevestigen door het ACP, de zogenaamde homologatie.
De meest bekende randonnée is Parijs-Brest-Parijs, die elke 4 jaar wordt georganiseerd. De volgende editie staat voor 2023 gepland en is een slordige 1.200 km lang. Ook London-Edinbugh-London is een bekende naam. In onze kalender typeren we deze ritten overigens als 'ultra'.
De ultrafondo’s en de randonneursritten kunnen we beschouwen als de disciplines binnen het ultrafietsen die we gemakshalve redelijk eenvoudig in een hokje kunnen stoppen. Maar daarnaast is er nog een veelvoud aan evenementen variërend van individuele tijdritten van 12 of 24 uur op een afgesloten circuit (Rad am Ring), zelfvoorzienende bikepackingraces (GBDURO) tot transcontinentale races met volgauto’s. Van deze laatste is de Race Across America met zijn 5.000km wellicht de meest bekend. Eén ding hebben al deze evenementen gemeen: er wordt zeer lang gefietst en er is meestal sprake van een hoge mate van avontuur. Vaak moet er van alles meegesleept worden op de fiets. Net als randonneursritten vind je dit soort events overigens in onze kalender door te filteren op 'ultra'.
Als jij ook iemand bent die op zoek is naar een andere of nieuwe uitdaging en lijkt een ultra jou wel wat? Check dan de kalender van CycloWorld. Maar lees ook de verhalen van de mannen en vrouwen van het ultrafietsen over hun drive en ervaringen. In deel 2 gaan we dieper in op de ultrafondo. In deel 3 staat randonneuring centraal in in deel 4 gaan we in op zelfvoorzienende bikepackingevenementen.