Deel 2 in onze serie over gravel: de regels. Waar mag je allemaal onverhard rijden? In Nederland zijn veel onverharde wegen. Toch mag je niet overal fietsen. Wat zijn de regels precies?
Openbare wegen
De meeste wegen in Nederland zijn openbaar. De precieze definitie daarvan vind je hier. In de praktijk betekent dat je er verkeersborden vindt die je nog kent van je verkeersexamen, de wegenverkeerswet er geldt en dat de overheid altijd het onderhoud verzorgt. Een openbare weg kan zowel over privéterrein lopen als over openbaar terrein. Waar mag je onverhard fietsen?
Opengestelde wegen
Wegen en paden die over privéterreinen lopen, kunnen openbaar zijn maar zijn vaker opengesteld. Ook hier geldt de wegenverkeerswet, en daarnaast bepaalt de eigenaar zelf de regels. Soms verzorgt de eigenaar zelf het onderhoud. Je kunt er officiële verkeersborden tegenkomen (bijvoorbeeld op het Let de Stigterpad), maar ook eigen borden. Overigens kunnen langdurig opengestelde paden soms op termijn wettelijk automatisch openbaar worden (leesvoer). Het is goed om te weten dat terrein van Staatsbosbeheer in dit kader ook gezien wordt als privé.
Bij opengestelde wegen stelt de eigenaar middels eigen borden de voorwaarden. Daar kunnen dus grote verschillen in zitten, alhoewel we dezelfde regels op veel verschillende plekken terugzien.
De regels in het SBB-bos rondom Lage Vuursche. Foto: Frank Jansen
Een regel die je in dit kader vaak leest luidt "fietsen op daartoe aangewezen paden". Bijvoorbeeld Staatsbosbeheer (SBB) gebruikt deze zin veelvuldig. Meestal wordt deze regel aangevuld door andere regels, zoals "slechts tussen tussen zonsopgang en zonsondergang toegankelijk". De vraag is nu wat 'daartoe aangewezen paden zijn'. De uitleg op de borden van Staatsbosbeheer is notoir onduidelijk, dat is al jaren een erkend probleem. Maar om aan alle onduidelijkheid een einde te maken betekent het dat je mag fietsen op:
En verder dus nergens. Dus niet door brandgangen of duo, of triple tracks. En ook niet als er autosporen zijn, want die zijn waarschijnlijk van de boswachter. Veel landgoederen hanteren precies dezelfde regels als SBB (dit is bijvoorbeeld zo op de Utrechtse Heuvelrug), maar gebruiken soms wel iets andere bewoordingen. Soms kun je die teksten op allerlei manieren uitleggen, maar helaas betekent het meestal hetzelfde als bij SBB.
Vrij rijden
Toch zijn er uitzonderingen. Meestal is de tekst op de borden dan iets als "vrij wandelen en fietsen op paden". Zo mag je bijvoorbeeld in het Goois Natuurreservaat dus wél fietsen op wandelpaden, mits je je normaal gedraagt. En dat geldt ook voor de Veluwe. We spreken in dit kader over "vrij rijden". Helaas mag dit maar op een klein aantal plekken in Nederland.
De bewoordingen op het bordje van Landgoed Den Treek verschillen van die van de SBB-terreinen. Toch is de interpretatie gelijk (foto: Frank Jansen)
Conclusie: controleer de borden aan de rand van het bos of (nog beter) informeer je vooraf via de site van het landgoed. Ben je eigenwijs? Bijzondere Opsporingsambtenaren (BOA's) controleren op illegaal fietsen op privéterreinen. Bij SBB wordt dit door boswachters gedaan. De boete is 90 euro. Het excuus: "ja maar deze route stond op Komoot/Gravelrides.cc" is geen argument, helaas zit daar heel veel illegaal spul tussen.
Overigens is het goed om te weten dat bordjes nogal eens weggehaald worden, zowel door boze fietsers als door wandelaars. In juridische zin ben je niet strafbaar wanneer je in zo'n geval besluit toch te fietsen over een stuk waar dat eigenlijk niet mag. De vraag is wel of hier veel vrienden mee maakt.
Daarom het advies: bij twijfel, niet doen.
Gedoogbeleid
Nederland zou Nederland niet zijn als er soms geen sprake zou zijn van gedoogbeleid, en inderdaad ook bij het fietsen over privéterreinen wordt op bepaalde landgoederen fietsen over bepaalde wegen gedoogd. Toch moet je hiermee oppassen, want je fietst op basis van geruchten, die vaak niet kloppen. Zo gaat het gerucht dat je nabij Austerlitz het fietsen over Bornia gedoogd zou worden, wat absoluut niet klopt.
MTB-routes
Deze vallen onder de zogenaamde doelgroeppaden. Het zijn vaak bijzondere samenwerkingen tussen landeigenaren, SBB en overheden. Je mag hier natuurlijk fietsen, op wat voor soort fiets je dat doet mag je zelf weten. Echter, op veel plekken in Nederland heb je wél een vignet nodig. Vaak wordt gedacht dat het om een vrijwillige tolheffing gaat maar niets is minder waar. Je kunt een boete krijgen van een BOA als je er geen hebt. Wandelen op dit soort paden is ongewenst maar levert geen boete op. Als wandelaar heb je geen vignet nodig en is het ook toegestaan tegen de rijrichting in te lopen.
Ruiterpaden
Deze vind je in twee smaken: openbaar (herkenbaar aan het blauwe bord) en ruiterpaden op privéterreinen. In beide gevallen geldt dat je er in principe niet mag fietsen, wel wandelen. Ruiters mogen overigens ook niet op fietsenpaden (verhard of onverhard) komen, wél op onverharde gewone wegen, maar alleen als daar geen ruiterpad aanwezig is.
Eigen weg, verboden toegang of particuliere weg
Een eigen weg is een weg die in eigendom is van een particulier of een bedrijf. Een eigen weg is in Nederland in principe voor iedereen toegankelijk. Het betreden van andermans grond is namelijk toegestaan, behalve als de grond is afgesloten, er schade ontstaat, of door de eigenaar kenbaar wordt gemaakt dat het betreden verboden is, bijvoorbeeld door een bordje "Verboden toegang voor onbevoegden. Art. 461[1] Wetb. v. Strafr.".
Wandelpaden
Fietsen over onverharde wandelpaden is vrijwel altijd verboden, of het nu openbare paden of of opengesteld dat maakt geen verschil. Er zijn een klein aantal uitzonderingen, zoals het Goois Natuurreservaat en de Veluwe.
Op de Gravelmap.com kun je zien welke onverharde wegen er in jouw buurt zijn. Maar let op, deze database is user generated en ik heb gemerkt dat er veel fouten in staan. Ook is de database nog alles behalve volledig. Kijk altijd goed naar de comments bij een bepaald segment en ga er niet zo maar vanuit dat het klopt.
|
|
|
|
|
